Willa „Wanda” to zabytkowy obiekt o wyjątkowej wartości architektonicznej, zrealizowany w stylu secesyjnym w 1904 roku. Położona w Piotrkowie Trybunalskim, przy ulicy Dąbrowskiego 14, stała się nie tylko lokalną atrakcją, ale również przykładem znakomitej pracy architektonicznej.
Projekt budynku powstał dzięki talentowi Feliksa Nowickiego, który wzniósł willę w latach 1904/1905. W czasie zawirowań historycznych, podczas I wojny światowej, obiekt był eksploatowany przez Centralne Biuro Werbunkowe Legionów Polskich, co świadczy o jego znaczeniu w ważnych momentach dla kraju.
W latach 20. XX wieku willa przeszła w ręce Stowarzyszenia Robotniczego, które przekształciło ją w „Dom Ludowy”. Jednakże problemy finansowe doprowadziły do sprzedaży budynku w 1935 roku na licytacji, a nowym właścicielem został Fundusz Obrony Narodowej. W okresie II wojny światowej, w latach 1939–1945, budynek pełnił rolę siedziby Gestapo, co wpisuje się w burzliwą historię tego miejsca.
Po zakończeniu działań wojennych, budynek był użytkowany przez wojsko. W latach 60. mieścił Powiatowy Sztab Wojskowy, a od 1975 roku Wojewódzki Sztab Wojskowy. Ostatnim wojskowym użytkownikiem była Wojskowa Komenda Uzupełnień, która opuściła willę w 2010 roku. W 2014 roku rozpoczęto jej remont, co miało na celu adaptację budynku do potrzeb mieszkaniowych.
Ciekawym elementem architektonicznym jest część wejściowa, wyeksponowana na lewo z rzeźbą przedstawiającą kobietę umieszczoną na jej szczycie. Z lewej strony znajduje się balkon z efektowną balustradą. Nietypowe otwory okienne oraz drzwiowe, zaokrąglone w górnej części, nadają budynkowi unikalny charakter. Okna w prawej części także posiadają zaokrąglenia po bokach, co dodatkowo podkreśla secesyjny styl.
Na pilastrach, które dzielą okna, zdobią budynek delikatne kolumienki w stylu korynckim. Zwrócić uwagę należy również na dekoracyjne deskowanie widoczne pod krawędzią dachu. W bezpośrednim sąsiedztwie willi znajduje się również oficyna, która dopełnia całości architektonicznej.
Budynek został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 343 w dniu 28.08.1984, a także znajduje się w gminnej ewidencji zabytków Piotrkowa Trybunalskiego. Niewątpliwie, willa „Wanda” jest jednym z najciekawszych architektonicznie domów w Piotrkowie, a także jednym z nielicznych zachowanych przykładów architektury secesyjnej w tym mieście.
Willa „Wanda” – siedziba legionów polskich i niezrealizowane muzeum
Willa „Wanda” zlokalizowana w Piotrkowie Trybunalskim odegrała kluczową rolę jako siedziba Centralnego Biura Werbunkowego Legionów Polskich w okresie I wojny światowej. To tutaj Józef Piłsudski, prawdopodobnie nadzorując proces rekrutacji, mógł osobiście odwiedzić to miejsce, co podkreśla znaczenie tego obiektu w historii legionów.
Po zakończeniu działań wojennych, willa zmieniała swoje przeznaczenie, a jej związki z wojskiem trwały jeszcze przez wiele lat. W historii budynku były także próby stworzenia Muzeum Legionów Polskich, jednak niestety projekt ten nigdy nie doczekał się realizacji.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 03.02.2020 r.]
- „Wanda” da mieszkania. Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego. Oficjalny portal miejski, 29.08.2014 r. [dostęp 03.02.2020 r.]
- a b c d e f g h i Willa „Wanda” w Piotrkowie Trybunalskim. Regionalny Katalog Zabytków Województwa Łódzkiego.
- a b c d Gminny program opieki nad zabytkami 2014, s. 74.
- a b c d Gminny program opieki nad zabytkami 2014, s. 39.
Pozostałe obiekty w kategorii "Zabytki":
Zamek Królewski w Piotrkowie Trybunalskim | Mury miejskie w Piotrkowie Trybunalskim | Zamek Bykowskich w BykachOceń: Willa „Wanda” w Piotrkowie Trybunalskim