Konrad Nałęcki, ur. 29 października 1919 roku w Piotrkowie Trybunalskim, a zmarły 28 maja 1991 roku w Warszawie, był znaczącą postacią w polskiej sztuce filmowej.
Jako reżyser, Nałęcki stworzony istotne produkcje, które zyskały uznanie wśród widzów i krytyków. Wśród jego najbardziej znanych dzieł znajduje się serial telewizyjny "Czterej pancerni i pies", emitowany w latach 1966–1970, który na stałe wpisał się w historię polskiej telewizji.
Życiorys
Konrad Nałęcki przyszedł na świat w rodzinie kolejarskiej, w miejscowości Piotrków Trybunalski. Uczył się w państwowym gimnazjum im. B. Chrobrego, gdzie pełnił funkcję drużynowego IV drużyny harcerskiej. Po ukończeniu szkoły i zdaniu matury w maju 1938 roku, został skierowany przez komisję poborową do jednostki zajmującej się kompanią CKM-ów. Po odbyciu szkoleń w Częstochowie, gdzie ukończył podchorążówkę 29 lipca 1939 roku, wziął udział w działaniach bojowych pod Olsztynem w pobliżu Częstochowy.
W dniu 9 września 1939 roku, Nałęcki odniósł poważne rany w trakcie transportu na Solec nad Wisłą. Z powodu odniesionych obrażeń, został ewakuowany z całym szpitalem do Lublina, gdzie trafił do szpitala PCK. Po kilku tygodniach rehabilitacji, 9 listopada 1939 roku został zwolniony do domu, gdzie kontynuował rekonwalescencję w Siedlcach. Do 1941 roku mieszkał na wsi nieopodal Siedlec, utrzymując się z udzielania lekcji prywatnych. Następnie osiedlił się w Wesołej, pod Warszawą, gdzie pracował jako robotnik placowy w młynie na warszawskiej Pradze.
W połowie kwietnia 1945 roku, Nałęcki został powołany do Ludowego Wojska Polskiego w stopniu porucznika. Pragnąc podjąć studia, starał się o zwolnienie z wojska. Po zdemobilizowaniu w jesieni 1946 roku, zdał wymagany egzamin i rozpoczął edukację na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni prof. Hanny Rudzkiej-Cybisowej. Na tej uczelni aktywnie uczestniczył w „zespołach samokształceniowych” Związku Akademickiej Młodzieży Polskiej, który był związany z kołem naukowym ASP, a jego przewodniczącym był znany artysta, Andrzej Wróblewski. W skład zespołu wchodzili również tacy artyści jak Andrzej Strumiłło, Andrzej Wajda, oraz Jan Tarasin.
W roku 1949 Nałęcki postanowił zmienić kierunek swoich studiów. Po ukończeniu egzaminów, został przyjęty na II rok studiów w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej im. L. Schillera w Łodzi. Ukończył tę prestiżową szkołę w 1953 roku, obroną pracy magisterskiej poświęconej „Środkom plastycznego wyrazu w filmie współczesnym”.
W styczniu 1953 roku rozpoczął działalność zawodową jako asystent reżysera w Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi. Od lat 60. XX wieku, realizował filmy w Przedsiębiorstwie Realizacji Filmów „Zespoły Filmowe”. W 1978 roku, otrzymał pierwszą kategorię reżysera filmów fabularnych, co było dużym osiągnięciem w jego karierze.
Konrad Nałęcki zmarł 28 maja 1991 roku, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 24I-2-7).
Filmografia
Filmy o sztuce
W dorobku Konrada Nałęckiego znajdują się liczne realizacje, które wnikliwie przybliżają dzieła znanych artystów. Wśród nich wyróżniają się następujące tytuły:
- 1957: Ptaki w klatce – film o twórczości Tadeusza Makowskiego, gdzie Nałęcki pełnił funkcję scenarzysty oraz reżysera, jest to krótki metraż,
- 1957: Otwarcie i zamknięcie oczu – poświęcony twórczości Andrzeja Wróblewskiego, również jako scenarzysta i reżyser, to krótki film,
- 1962: Mansarda – fabularny film ukazujący życie Aleksandra Gierymskiego, gdzie Nałęcki był reżyserem oraz współautorem scenariusza,
- 1964: Zygmunt Waliszewski – także krótki metraż, w którego powstaniu nałęcki miał swój udział jako scenarzysta i reżyser,
- 1967: Artysta – film ten dotyka życia i twórczości wielu artystów, takich jak poeta Julian Przyboś, malarze: Jan Tarasin, Jerzy Mierzejewski, Jerzy Tchórzewski, kompozytor Wojciech Kilar oraz tancerz Stanisław Szymański. Nałęcki był odpowiedzialny za scenariusz oraz reżyserię, to film średniego metrażu,
- 1967: Podczas festiwalu filmów o sztuce we Włoszech pokazano trzy filmy, które były dziełem Nałęckiego,
- 1970: Magia Jerzego Nowosielskiego – nałęcki napisał scenariusz i zrealizował film w średnim metrażu,
- 1973: Dagny znaczy Jutrzenka – poświęcony Dagny Przybyszewskiej, był to projekt telewizyjny, w którym Nałęcki był zarówno scenarzystą, jak i reżyserem,
- 1973: Pamiętnik Tadeusza Makowskiego – film telewizyjny trwający 50 minut, również w roli scenarzysty i reżysera.
Wybrane filmy fabularne, seriale TV
Nałęcki nie ograniczał się tylko do filmów o sztuce. W jego wachlarzu znajdują się także znakomite produkcje fabularne oraz telewizyjne, do których należą:
- 1956: Dwoje z wielkiej rzeki – był to debiut artysty, przy którym Nałęcki pełnił rolę scenarzysty,
- 1959: Biały niedźwiedź – film w reżyserii Jerzego Zarzyckiego, w którym Konrad Nałęcki był II reżyserem oraz współautorem scenariusza,
- 1960: Drugi człowiek – Nałęcki w roli reżysera oraz współautora scenariusza,
- 1960: Spotkanie w mroku – realizowany przez Wandę Jakubowską, gdzie Nałęcki był II reżyserem,
- 1961: I ty zostaniesz Indianinem,
- 1963: Mansarda – po raz kolejny nałęcki jako reżyser i scenarzysta,
- 1965–1966: Czterej pancerni i pies – 8 odcinków, serial telewizyjny, w którym nałęcki pracował jako reżyser (scenariusz J. Przymanowski, St. Wohl),
- 1968–1969: Czterej pancerni i pies – w kontynuacji tegoż serialu, nałęcki reżyserował 13 odcinków (scenariusz J. Przymanowski, Maria Przymanowska, St. Wohl). Pełnił również rolę reżysera jednego odcinka, który zrealizował Andrzej Czekalski, a także Henryk Kluba, z powodu choroby Nałęckiego,
- 1974: Mniejszy szuka Dużego – film oparty na powieści Wiktora Woroszylskiego, scenariusz oraz reżyseria,
- 1977: Wszyscy i nikt – film w reżyserii Konrada Nałęckiego,
- 1978–1979: Ród Gąsieniców – serial telewizyjny obejmujący 6 odcinków, oparty na powieści J. Kapeniaka, Nałęcki pełnił rolę scenarzysty oraz reżysera.
Publikacje K. Nałęckiego
W dorobku twórczym K. Nałęckiego znajdują się niezwykle interesujące publikacje, które przyczyniają się do zrozumienia sztuki filmowej oraz jej związków z innymi dziedzinami sztuki. Oto kilka z nich:
- „Kompozycja obrazu w filmach dźwiękowych” Eizensteina (kwartalnik filmowy 28/52),
- „O wykorzystywaniu tradycji malarstwa w sztuce filmowej” Nr 30/52 Nowa Kultura,
- „Styl plastyczny filmu „HAMLET” L. Oliviera – Przegląd Kulturalny nr 5 i 6/52.
Odznaczenia
Osoba ta otrzymała szereg wyróżnień za swoje osiągnięcia w dziedzinie kultury i obronności, które podkreślają jej znaczenie w historii. Ostatnie lata działalności przyniosły liczne odznaczenia, które są świadectwem jej wartości.
- Odznaka Grunwaldzka,
- Złoty Krzyż Zasługi w 1967 roku,
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” przyznany w 1967 roku,
- w uznaniu za serial „Czterej pancerni i pies”:
- Zespołowa Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia,
- Zespołowa nagroda I stopnia Ministra Obrony Narodowej.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Mleko (raper) | Elżbieta Święcicka | Jerzy Kaszuba | Jolanta Horodecka-Wieczorek | Magdalena Cwenówna | Marcin Januszkiewicz | Nahum Carmeli | Agnieszka Turzyniecka | Elżbieta Banecka | Lazar Wechsler | Łukasz Kluczniak | Krzysztof Logan Tomaszewski | Firmin Bandtke | Roman Breitenwald | Zofia Perczyńska | Piotr Wypych | Damazy Kotowski | Majer Bogdański | Andrzej Owczarek (malarz) | Jadwiga BudlewskaOceń: Konrad Nałęcki