Olga Lipińska, urodzona 6 kwietnia 1939 roku w Piotrkowie, to znana polska reżyserka oraz scenarzystka, która zdobyła uznanie zarówno w teatrze, jak i telewizji. W jej bogatej karierze artystycznej, która trwała od 1955 do 2005 roku, miała okazję pracować w Telewizji Polskiej.
Jednym z jej najważniejszych osiągnięć było założenie Studenckiego Teatru Satyryków (STS), w którym pełniła funkcję reżyserki w latach 1957–1964. Poza tym, prowadziła Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu w okresie od 1968 do 1976 roku, a także Festiwal Artystyczny Młodzieży Akademickiej w Świnoujściu, który odbywał się w latach 1972–1974. Lipińska była odpowiedzialna za wiele inscenizacji w Teatrze Telewizji oraz kabaretach telewizyjnych.
Jej dorobek artystyczny obejmuje m.in. takie produkcje jak Głupia sprawa (1968–1970), Gallux Show (1970–1974), Właśnie leci kabarecik (1975–1977), Kurtyna w górę (1977–1981) oraz Kabaret Olgi Lipińskiej (1990–2005). W każdej z tych produkcji pełniła również funkcję scenarzystki.
Za swoje osiągnięcia w dziedzinie kabaretu i telewizji, Olga Lipińska została odznaczona wieloma nagrodami:
- Złoty Ekran w 1968 roku,
- trzykrotnie Wiktor w latach 1992, 1993 oraz 1999.
Życiorys
Artystka przyszła na świat w Piotrkowie, jednak jej pobyt w tym mieście trwał jedynie kilka miesięcy. Szkołę średnią ukończyła w żeńskim XII Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej-Curie, zlokalizowanym na Saskiej Kępie w Warszawie. Następnie studiowała na Wydziale Reżyserii PWST w Warszawie, które ukończyła w 1964 roku. Poza tym próbowała swoich sił na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie studia z zakresu historii sztuki nie doczekały się finalizacji. W czasie kształcenia w PWST występowała w Studenckim Teatrze Satyryków, a zaczynała swe działania jako asystentka reżysera Jerzego Markuszewskiego.
Pełniąc funkcję dyrektorki Teatru Komedia w Warszawie w latach 1977–1990, zrealizowała szereg spektakli dla Teatru Telewizji, w tym takie tytuły jak: „Damy i huzary” (1973), „Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna” (1985), „Gwałtu, co się dzieje!” (1992), „Zemsta” (1994), „Baryłeczka” (1995), „Ja się nie boję braci Rojek” (2003) oraz „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i górale” (2007). Oprócz tego tworzyła kabarety dla Telewizji Polskiej, takie jak „Głupia sprawa” (1968–1970), „Gallux Show” (1970–1974), „Właśnie leci kabarecik” (1975–1977), „Kurtyna w górę” (1977–1981) oraz „Kabaret Olgi Lipińskiej”. W latach 1990–1992 prowadziła autorski talk-show w TVP1 o nazwie „Piosenki z Kabaretu Olgi Lipińskiej”, gdzie gościła znane osobistości związane z polską kulturą oraz sztuką. Wiosną 2006 roku miała zaszczyt być jurorką w popularnym programie telewizyjnym „Show!Time”.
Aktywność społeczna
W latach osiemdziesiątych, według niektórych relacji prasowych, aktywnie uczestniczyła w próbach przełamania bojkotu telewizji przez aktorów. Artystka jednakże wielokrotnie zaprzeczała tym oskarżeniom, odnosząc się do ostracyzmu, który ją dotknął po wprowadzeniu stanu wojennego. Jej spektakl „Balladyna” miał swoją premierę, gdy w Polsce panowały represje, jednak materiał ten został zrealizowany przed tym wydarzeniem. Podobnie jak inni pracownicy telewizji, do wiosny 1982 roku nie mogła dostać się do zgromadzonego budynku telewizji.
W 1992 roku włączyła się w działania Zbigniewa Bujaka, który nawoływał do przeprowadzenia referendum w sprawie ustawy antyaborcyjnej. Kolejne dziesięć lat później, wraz z innymi przedstawicielkami, podpisała list apelujący do Parlamentu Europejskiego z prośbą o interwencję w sprawie liberalizacji prawa aborcyjnego przez rząd polski. Małgorzata nie kryła swojego krytycznego stosunku do prezydentury Lecha Wałęsy, a w wyborach prezydenckich w 1995 roku wsparła Jacka Kuronia z Unii Wolności. Działała również w komitecie wyborczym Włodzimierza Cimoszewicza w 2005 oraz wspierała Aleksandra Kwaśniewskiego w 2000 roku. W 2003 roku sprzeciwiała się umieszczeniu Invocatio Dei w preambule konstytucji europejskiej oraz reagowała na kwestie związane z traktatem nicejskim z 2001 roku, zbierając także podpisy pod inicjatywami politycznymi.
W 2005 roku, w obronie Małgorzaty Niezabitowskiej, odważnie stanęła w obronie jej dobrego imienia przed oskarżeniami Krzysztofa Wyszkowskiego oraz dziennika „Rzeczpospolita” o współpracę z Służbą Bezpieczeństwa.
Publicystyka
W swojej karierze, przez kilkanaście lat, regularnie współpracowała z „Twoim Stylem”, gdzie publikowała felietony, które w 2005 roku zebrano w książce pt. „Mój pamiętnik potoczny”. Kolejne tomy, takie jak „Co by tu jeszcze…” (2009) oraz „Jeszcze słychać śmiech…” (2013), ukazywały jej obserwacje i przemyślenia z lat późniejszych. W ostatnim felietonie wyraziła chęć zakończenia działalności publicystycznej, co wiązało się z jej narastającym pesymizmem, który był wynikiem deprecjacji poziomu intelektualnego w społeczeństwie, szczególnie wśród młodzieży.
Rodzina
Jej mężem był dziennikarz radiowy Andrzej Wiktor Piotrowski, który zmarł w 1996 roku. Olga nie ma dzieci, co było świadomym wyborem. Miała także siostrę, Barbarę.
Odznaczenia i nagrody
Olga Lipińska, znakomita postać w polskim świecie kultury, została uhonorowana licznymi odznaczeniami i nagrodami, które świadczą o jej bogatej karierze artystycznej. Oto zestawienie najważniejszych nagród:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Medal 40-lecia Polski Ludowej,
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005),
- Odznaka Zasłużony Działacz Kultury,
- „Złoty Ekran” za rok 1967 za reżyserię cyklicznych programów rozrywkowych (1968),
- Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji I stopnia za cykl telewizyjnych programów rozrywkowych Właśnie leci kabarecik (1977),
- Nagroda Zespołowa na II Festiwalu Filmów i Widowisk Telewizyjnych w Olsztynie za realizację widowiska teatralnego Skiz (1978),
- Nagroda Przewodniczącego Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za reżyserię spektaklu Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna (1987),
- Wiktor – trzykrotnie (1992, 1993 i 1999),
- Honorowa Odznaka ZAiKS-u z okazji 75-lecia Stowarzyszenia,
- Super Wiktor (1995),
- Złoty Laur „Przekroju” (na 50-lecie pisma) za piosenkę „Urzędnicy Pana B.”,
- Kowadło – nagroda przyznawana przez Stowarzyszenie „Kuźnica” (1997),
- Nagroda Specjalna na II Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku dla programu Kabaret Olgi Lipińskiej (2001),
- Nagroda na IV Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku dla Kabaretu Olgi Lipińskiej w kategorii „najdowcipniejszy program rozrywkowy” (ex aequo z Januszem Zaorskim) (2003),
- Złoty Miedziak na XII Polkowickich Dniach Teatru w Polkowicach w kategorii „najlepsza reżyseria” – za spektakl Pułapka na myszy z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, „w którym po mistrzowsku połączyła cechy opowieści kryminalnej z humorem najwyższych lotów” (2010).
Przypisy
- a b Paweł Reising: Olga Lipińska: Kto zamawiał ruskie?. www.e-kalejdoskop.pl. [dostęp 18.09.2023 r.]
- Maria Lipińska. Wspomnienie. nekrologi.wyborcza.pl, 29.05.2023 r. [dostęp 29.05.2023 r.]
- Andrzej Wiktor Piotrowski. nekrologi.wyborcza.pl, 04.01.2023 r. [dostęp 29.05.2023 r.]
- Andrzej Wiktor Piotrowski. nekrologi.wyborcza.pl, 07.01.2021 r. [dostęp 29.05.2023 r.]
- Barbara Lipińska-Nowakowska. Nekrolog. nekrologi.wyborcza.pl, 20.07.2021 r. [dostęp 29.05.2023 r.]
- Lipińska o braku dzieci: Nie chciałam ich mieć, bo.... fakt.pl, 15.07.2011 r. [dostęp 23.05.2023 r.]
- Olga Lipińska, Jeszcze słychać śmiech..., Prószyński i S-ka, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7839-615-4.
- Olga Lipińska, Jeszcze słychać śmiech..., Prószyński i S-ka, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7839-615-4, s. 203-206 (tekst Zamiast ostatniego felietonu).
- pod red. Małgorzaty Malewicz: Panienki z Saskiej Kępy: Z dziejów Pragi Południe. Łośgraf, 2008.
- pod. red. Małgorzaty Malewicz: Panienki z Saskiej Kępy: Wspomnienia uczennic XII Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie (1930-1964). Łośgraf, 2006.
- Tomasz Raczek: Karuzela z madonnami. Instytut Wydawniczy Latarnik, 2003, s. 226–229. ISBN 83-917-891-2-8.
- Tadeusz Pikulski, Prywatna historia telewizji publicznej, Wydawnictwo Muza, Warszawa 2002, ISBN 83-7319-201-8.
- Kto jest kim w Polsce: informator biograficzny. Lubomir Mackiewicz (red.), Anna Żołna (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1993, s. 395. ISBN 83-223-2644-0.
- Jacek Fuksiewicz: Film i telewizja w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1981, s. 190. ISBN 83-223-1965-7.
- Cimoszewicz rusza do boju, rp.pl, 29.06.2005.
- Cimoszewicz w parze z Kwaśniewską, wprost.pl, 28.06.2005 r. [dostęp 04.06.2015 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Seymour Rexite | Władysława Chotkowska | Maciej Szary | Wojciech Dąbrowski (1876–ok. 1944) | Maria Płonowska | Czesława Endelmanowa-Rosenblattowa | Aleksandra Olczyk | Karina Marusińska | Jan Adolf Hertz | Krzysztof Kamiński (aktor) | Adam Szymczyk | Łukasz Ogórek | Małgorzata Kaczmarska | Françoise Frenkel | Henryk Kubalski | Karolina Rosińska | Michał Pałubski | Stefan Figlarowicz | Waldemar Wilhelm | Tomasz StruszczykOceń: Olga Lipińska