Wincenta Jadwiga Jaroszewska, znana również jako Jadwiga Zofia Jaroszewska, to postać, która na trwałe wpisała się w historię polskiego życia zakonnego oraz społecznego. Urodziła się 7 marca 1900 roku w Piotrkowie Trybunalskim, a swoje życie poświęciła nie tylko Bogu, ale także pomocy innym. Zmarła 10 listopada 1937 roku w Warszawie.
Była polską zakonnicą oraz założycielką Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego, gdzie pełniła funkcję pierwszej przełożonej generalnej. Jej życie to przykład oddania, wrażliwości społecznej i zaangażowania w pracę na rzecz dzieci, które borykają się z niepełnosprawnością intelektualną. Wincenta Jadwiga Jaroszewska była pionierką w tej dziedzinie, kładąc fundamenty pod działania, które na dłużej zmieniły los wielu rodzin.
W uznaniu dla jej zasług oraz duchowego dziedzictwa, Kościół katolicki ogłosił ją Czcigodną Służebnicą Bożą. Dzisiaj jej postać inspiruje wiele osób do działania na rzecz potrzebujących oraz do angażowania się w działalność społeczną.
Życiorys
Lata dzieciństwa i młodości
Wincenta Jadwiga Jaroszewska przyszła na świat 7 marca 1900 roku w Piotrkowie Trybunalskim, w rodzinie Władysława, maszynisty kolejowego, i Franciszki z domu Dłużniewskiej. Była najstarszą córką w licznej rodzinie. Zaledwie 3 kwietnia tego samego roku, w kościele św. Jakuba w Piotrkowie Trybunalskim, ochrzczono ją z rąk ks. Jarosława Śląskiego, nadając jej imiona Jadwiga Zofia. Gdy miała dwa lata, straciła ojca, a w wieku siedmiu lat zmarła jej matka. Od tego momentu, opiekę nad nią sprawowała rodzina, najpierw babcia Franciszka Kalkstein-Jaroszewska, a następnie ciotka Halina Jaroszewska.
W czasie I wojny światowej zaangażowała się w działania pomocowe, stając się sanitariuszką w polowym szpitalu. W czerwcu 1917 roku uzyskała dyplom z gimnazjum im. Heleny Trzcińskiej w Piotrkowie Trybunalskim oraz ukończyła kurs pedagogiczny w Warszawie. Rozpoczęła pracę jako nauczycielka w prywatnej szkole prowadzonej przez ciotkę Halinę. Kontakt z ubogimi mieszkańcami Piotrkowa wywarł na niej znaczący wpływ. W swoich osobistych notatkach zanotowała:
Pragnieniem moim od lat szkolnych było pomagać w stwarzaniu warunków zadowalających tym, którzy z powodu upośledzenia fizycznego, albo moralnego nie mogą pracować w warunkach zwykłych. Za takich uważałam: upadłe kobiety, ludzi obarczonych chorobą zaraźliwą, a nieuleczalną, oraz wychodzących z więzień, a w następstwie również i dzieci anormalne i kalekie. Modliłam się, by powstało Zgromadzenie, które roztoczy opieką nad wyżej wymienionymi. Samodzielnej pracy w tym kierunku bardzo się lękałam.
Poszukiwanie zgromadzenia zakonnego
Wincenta przez siedem lat poszukiwała swojego powołania, zmieniając zgromadzenia. W 1918 roku próbowała wstąpić do Sióstr Franciszkanek od Cierpiących w Warszawie, jednak nie spełniło to jej oczekiwań. W 1919 roku rozpoczęła nowicjat u sióstr szarytek, ale zakończyła go w maju 1920. Po rocznej przerwie, spędziła okres od sierpnia do września 1920 roku jako sanitariuszka w szpitalu wojskowym. Następnie dołączyła do sióstr Zmartwychwstanek w Kętach, gdzie 2 lutego 1922 roku odbyła obłóczyny i przyjęła imię zakonne Wincenta. Dwa lata później, 2 lutego 1923 roku, złożyła pierwsze śluby czasowe i pracowała jako wychowawczyni w Warszawie przy ul. Sewerynów 5B, nauczając matematyki w niższych klasach Seminarium Nauczycielskiego.
Po podjęciu pracy w szkole, Wincenta ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim, jednak wkrótce poczuła, że nie podąża właściwą drogą. Po konsultacji z ks. prof. Wilhelmem Michalskim, postanowiła przejść do Zgromadzenia Pasjonistek w Płocku. Po trzech miesiącach musiała je opuścić z powodu złego zdrowia.
Założenie Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego
W 1926 roku podjęła pracę w szpitalu skórno-wenerycznym św. Łazarza w Warszawie, gdzie zaczęła kształtować koncepcję świeckiego stowarzyszenia „Samarytanki”, które stanowiło zarys późniejszego zgromadzenia zakonnego. W marcu tego samego roku stowarzyszenie zyskało akceptację Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. Wyjątkowa inicjatywa doprowadziła do otwarcia kolejnej placówki w Lublinie. W październiku 1927 roku, Wincenta objęła prowadzenie w Henrykowie zakładu „Przystań dla dziewcząt moralnie zaniedbanych i samotnych matek”, a rok później złożyła prywatne śluby, zaczynając prowadzenie nowatorskiego zakładu w Karolinie dla chłopców z niepełnosprawnościami intelektualnymi. W swojej pracy wprowadziła system wychowawczy zwany „systemem rodzinowym”, mający na celu stworzenie atmosfery rodzinnego ciepła dla dzieci. Charakteryzowała to motto:
Wychowując musimy być matkami duchowymi. Ale nie takimi matkami, które umieją tylko morały prawić, a same brzydzą się upośledzonymi dziećmi i kalekami (…) my musimy im zastąpić matkę… dziecku, trzeba dać troszkę serca, nie tylko dać kawałek chleba, ale wczuć się w jego potrzeby, radości i smutki, musimy poznać jego życie! I dlatego system rodzinkowy musi się rozwinąć. W celu wychowawczym jest ten system rodzinkowy.
U schyłku życia
W miarę pogarszania się stanu zdrowia, w połowie września 1937 roku, Wincenta przekazała obowiązki przełożonej generalnej s. Benignie Umińskiej OSBSam. Mimo trudności, nie rezygnowała z pracy w zgromadzeniu, kontynuując swoje obowiązki nawet leżąc w łóżku. Zmarła 10 listopada 1937 roku w Warszawie, po długiej chorobie. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 12 listopada w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie, a jej ciało zostało pochowane w kościele Świętej Trójcy w Niegowie, gdzie przez wiele lat spoczywało w kwaterze Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego. Wincenta Jadwiga Jaroszewska pozostawiła po sobie niezatarte ślady w opiece nad dziećmi niepełnosprawnymi, inicjując powstanie wielu placówek i organizacji wspierających ich rozwój oraz dostarczając wzorcowych modeli wychowawczych.
Tablica przodków
W tej sekcji przedstawiamy kompletną tablicę przodków Wincenty Jadwigi Jaroszewskiej, która ukazuje bogaty rodowód oraz dziedzictwo rodzinne.
| Rodowód | ||||||||
| Prapradziadkowie | ? ? | ? ? | Ignacy Kalkstein h. Kos (~1760–1793) Marianna Nostitz-Jackowska (~1760–?) | Wojciech Łempicki h. Junosza (~1740–?) Joanna Kuczkowska h. Wąż (~1780–7.02.1834) | ? ? | ? ? | ? ? | ? ? |
| Pradziadkowie | Henryk Jaroszewski (~1810–?) Marianna Kisielewska (~1810–?) | Franciszek Kalkstein h. Kos (1789–5.05.1856) Krystyna Kryspina Łempicka h. Junosza (~1810–1859) | ? ? | ? ? | ||||
| Dziadkowie | Bolesław Aleksander Jaroszewski (1842–1883) Franciszka Kalkstein h. Kos (5.10.1844–8.10.1912) | Ludwik Dłużniewski (~1840–?) Marianna Piesiewicz (~1840–?) | ||||||
| Rodzice | Władysław Franciszek Jaroszewski (27.06.1875–7.07.1902) Franciszka Dłużniewska (1866–27.02.1907) | |||||||
| Czcigodna Służebnica Boża Wincenta Jadwiga Zofia Jaroszewska OSBSam (7.03.1900–10.11.1937) | ||||||||
Publikacje
Wincenta Jadwiga Jaroszewska jest autorką licznych publikacji, które mają istotne znaczenie w kontekście literatury religijnej oraz teologicznej.
- Leonia MariaL.M. Nastał Leonia MariaL.M. i inni, Wybór pism Leonii Marii Nastał i Wincenty Jadwigi Jaroszewskiej, Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1981, OCLC 830211577. Brak numerów stron w książce.
- Wincenta Jadwiga Jaroszewska (wybór Joachim Roman Bar): Wybór pism matki Wincenty Jadwigi Jaroszewskiej. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek, 1997. ISBN 83-86851-56-2, OCLC 297609514. Brak numerów stron w książce.
- Wincenta JadwigaW.J. Jaroszewska Wincenta JadwigaW.J., Myśli na każdy dzień, Warszawa: Wydawnictwo Sióstr Loretanek, 2012, ISBN 978-83-7257-578-4, OCLC 823772885. Brak numerów stron w książce.
Wszystkie te dzieła ukazują szeroką działalność pisarską i głęboki wpływ autorki na rozwój myśli teologicznej.
Proces beatyfikacyjny
Z inicjatywy Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego, które były przekonane o świętości Wincenty Jadwigi Jaroszewskiej, podjęto działania mające na celu jej wyniesienie na ołtarze. Dnia 30 września 1992 roku Stolica Apostolska udzieliła tzw. nihil obstat, co oznaczało zgodę na rozpoczęcie procesu beatyfikacji. W następstwie tego, 15 grudnia 1992 roku, prymas kard. Józef Glemp zainaugurował ten proces na poziomie diecezjalnym w kaplicy arcybiskupów warszawskich.
Proces diecezjalny zakończył się 4 sierpnia 1996 roku w kaplicy generalnej Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego w Niegowie, gdzie odbyła się uroczysta msza święta prowadzona przez prymasa kard. Józefa Glempa. Od tego momentu Wincenta Jadwiga Jaroszewska uzyskała tytuł Służebnicy Bożej. Dokumenty związane z procesem zostały następnie przekazane do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie.
Dnia 5 lipca 1999 roku wydano dekret potwierdzający ważność postępowania diecezjalnego. W 2012 roku złożono tzw. positio, które było niezbędne w dalszej procedurze beatyfikacyjnej. Następnie 3 grudnia 2013 roku miała miejsce sesja konsultorów teologicznych w Rzymie. Ostatecznie, 18 marca 2015 roku, papież Franciszek zatwierdził dekret uznający heroiczność życia oraz cnót Wincenty Jadwigi Jaroszewskiej, co nadało jej tytuł Czcigodnej Służebnicy Bożej.
Za zgodą władz kościelnych opracowano również specjalną modlitwę, która ma na celu prośbę o jej beatyfikację.
Upamiętnienie
Wincenta Jadwiga Jaroszewska jest osobą, której postać zajmuje ważne miejsce w polskiej historii i społeczeństwie. W 1987 roku, z okazji pięćdziesiątej rocznicy jej śmierci, w bazylice św. Jakuba w Piotrkowie Trybunalskim, miejscu jej chrztu, wmurowano pamiątkową tablicę z inicjatywy Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego.
Od 1994 roku, jej imię nosi Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Jurkach, co świadczy o jej wpływie na edukację i wsparcie osób potrzebujących. 8 kwietnia 2006 roku nastąpiła ekshumacja szczątków Wincenty, które przeniesiono z cmentarza parafialnego do sarkofagu w kaplicy św. Judy Tadeusza w Niegowie. To miejsce stało się punktem, w którym każdego 10. dnia miesiąca sprawowana jest msza św. w intencji jej beatyfikacji.
W tym samym roku w Niegowie, w siedzibie zgromadzenia, powstała izba pamięci, udostępniona dla wszystkich zwiedzających, która zawiera dokumenty oraz pamiątki związane z jej życiem, w tym meble, takie jak klęcznik, biurko i krzesło, które były dla niej miejscem pracy i modlitwy.
Wincenta Jadwiga Jaroszewska została także odznaczona pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego w dniu 19 listopada 2009 roku, za jej niezwykłe zasługi w działaniach na rzecz osób potrzebujących pomocy. Uroczystość wręczenia odznaczenia miała miejsce dwa dni później, 20 listopada, z okazji Dnia Pracownika Socjalnego.
W 2013 roku z inicjatywy Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego odsłonięto w Bielawkach pomnik matki Wincenty, wykonany z brązu przez Gennadija Jerszowa. Również dwie ulice w Polsce noszą jej imię – w Pruszkowie oraz w Gaju. Te wszystkie inicjatywy pokazują, jak ważna była jej postać i jak wiele wniosła do polskiego społeczeństwa.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Waldemar Kulbat | Szczęsny Starkiewicz | Wincenty Tymieniecki | Andrzej Ćwikliński | Antoni Woroniecki | Klemens z Piotrkowa | Marek Marczak | Jisra’el Me’ir LauOceń: Wincenta Jadwiga Jaroszewska