Tadeusz Nowakowski (polityk)

---

Życiorys

Tadeusz Nowakowski spędził młodość w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie kształcił się w Publicznej Szkole Powszechnej im. Henryka Sienkiewicza, a także aktywnie uczestniczył w harcerstwie. Rozpoczął swoją przygodę w 9. Drużynie Harcerskiej im. ks. Ignacego Skorupki, a po jej likwidacji kontynuował w 8. Drużynie Harcerskiej im. księcia Józefa Poniatowskiego. Po ukończeniu Gimnazjum Rządowego Męskiego im. Bolesława Chrobrego w 1930 roku podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie uzyskał również kwalifikacje nauczycielskie.

W latach 1932–1949 Nowakowski pełnił funkcję referenta, a później zastępcy naczelnika w urzędzie skarbowym, a następnie do 1951 roku był zastępcą dyrektora w Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego. W kolejnych latach objął stanowisko dyrektora handlowego w największym zakładzie w Piotrkowie, czyli w Państwowych Zakładach Przemysłu Bawełnianego „Sigmatex”. W 1953 roku był jednym z organizatorów Zjednoczenia Montażu Konstrukcji i Urządzeń Przemysłowych „Mostostal” w Piotrkowie, gdzie został zastępcą dyrektora. Działał również przy budowie Fabryki Maszyn Górniczych „Pioma”, która oficjalnie rozpoczęła działalność 29 grudnia 1956 roku, pełniąc następnie funkcję jej dyrektora naczelnego aż do 1975 roku.

Nowakowski aktywnie wspierał promocję sportu, a pod swoim patronatem miał między innymi Klub Sportowy Włókniarz oraz Górniczy Klub Sportowy „Piotrcovia”. Jego działalność nie ograniczała się tylko do obszaru sportowego, gdyż w okresie II wojny światowej brał udział w konspiracji jako członek Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość, później w Polskich Socjalistach.

Po zakończeniu wojny, do momentu zwołania Kongresu Zjednoczeniowego, należał do PPS „lubelskiego”, a później do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jako radny Miejskiej Rady Narodowej w Piotrkowie Trybunalskim, pełnił m.in. funkcję przewodniczącego Komisji Rewizyjnej oraz Komisji Finansów i Gospodarki Komunalnej. Po odwilży październikowej uzyskał mandat posła na Sejm PRL, zasiadając w różnych komisjach, w tym w Komisji Wymiaru Sprawiedliwości oraz w Komisjach Nadzwyczajnych.

W 1961 roku zaangażował się w tworzenie Szpitala w Piotrkowie Trybunalskim. W latach 1975–1980 pełnił funkcję przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, będąc równocześnie radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Piotrkowie. W tym okresie stworzył Wojewódzką Radę Wydawniczą, która zajmowała się wydawaniem „Studiów Regionalnych”.

Nowakowski był także członkiem Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, a jego działalność obejmowała współpracę z Michałem Rawitą Witanowskim, zwłaszcza w gromadzeniu zbiorów muzealnych. W okresie okupacji niemieckiej zabezpieczał przed rabunkiem zbiory muzealne i księgozbiory. Po wojnie, wspólnie z Antonim Badkiem i Janem Rybnerem, odbudowywał strukturę Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.

Swoje znaczące działania na rzecz kultury dokumentował przez tworzenie różnych pomników i tablic pamiątkowych, w tym pomnik Mikołaja Kopernika oraz popiersie Tadeusza Żarskiego. Ważnym elementem jego działalności było także tworzenie pomników i tablic w Milejowie oraz tablic upamiętniających obrońców Piotrkowa z 1939 roku, które powstały na Krakowskim Przedmieściu. Jako dyrektor FMG „Pioma”, brał udział w realizacji projektów związanych z tymi pomnikami.

Będąc zaangażowanym w rozwój edukacji, wspierał I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego, inicjując szereg tablic upamiętniających nauczycieli i wychowanków, którzy zginęli w czasie II wojny światowej. Poza tym, jego działania obejmowały również upamiętnienie młodzieży zaangażowanej w strajk szkolny w 1905 roku oraz innych ważnych wydarzeń związanych z historią Piotrkowa.

W 1986 roku zainicjował powstanie Społecznego Komitetu Rewaloryzacji Starego Miasta w Piotrkowie, gdzie utworzył również Bibliotekę Piotrkowską, publikując w niej różne materiały historyczne. Był współzałożycielem matryca „Gazety Ziemi Piotrkowskiej”, publikując liczne artykuły na temat historii regionu.

Nowakowski był także aktywnym członkiem Wojewódzkiego Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa oraz grupy roboczej przy Komitecie Wojewódzkim PZPR, która zajmowała się promowaniem dziedzictwa kulturowego województwa piotrkowskiego. Ponadto, w 1978 roku był wiceprzewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Obchodów Międzynarodowego Roku Dziecka.

Ostatecznie Tadeusz Nowakowski odszedł z tego świata i został pochowany na Starym Cmentarzu Rzymskokatolickim w Piotrkowie Trybunalskim.

Odznaczenia i nagrody

Tadeusz Nowakowski, w trakcie swojej niezwykle aktywnej kariery, zdobył wiele prestiżowych odznaczeń, które są świadectwem jego zaangażowania i ciężkiej pracy na rzecz społeczności lokalnej. Wśród otrzymanych wyróżnień znajdują się m.in. Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski oraz Oficerski Order Odrodzenia Polski, a także Order Sztandaru Pracy II klasy. Dodatkowo, został uhonorowany Złotą Odznaką Honorową miasta Piotrkowa Trybunalskiego.

W lipcu 1959 roku, Tadeusz Nowakowski, jako jedyny przedstawiciel społeczny z województwa łódzkiego, otrzymał od Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki Odznakę „Zasłużony Działacz Turystyki”. Wcześniej, w 1958 roku, przyznano mu Złotą Odznakę PTTK, a w 1975 roku Odznakę „25 lat PTTK” oraz Złotą Honorową Odznakę PTTK. Ponadto, w 1973 roku, minister kultury i sztuki wyróżnił go Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”.

W 1972 roku, w uznaniu jego osiągnięć, Tadeusz Nowakowski został uhonorowany Złotą Wieżą Trybunalską. Po jego śmierci, Stanisław Witaszczyk, wojewoda piotrkowski, przyznał mu 11 listopada 1995 roku medal „20 lat Województwa Piotrkowskiego 1975–1995”, co stanowiło wyraz uznania dla jego szczególnych osiągnięć na rzecz rozwoju regionu piotrkowskiego.

Twórczość

Tadeusz Nowakowski zapisał się w historii jako autor licznych prac, które stanowią istotny wkład w literaturę regionalną. Jego zainteresowania koncentrowały się przede wszystkim na tematyce Piotrkowa, a w szczególności na jego bogatej przeszłości. Jako jeden z czołowych regionalistów piotrkowskich był uczniem znanego Michała Rawity-Witanowskiego, z którego dorobku artystycznego czerpał inspiracje i na którym często się wzorował.

W poniższym zestawieniu przedstawiamy najważniejsze publikacje autorstwa Tadeusza Nowakowskiego:

• 15-lecie Fabryki Maszyn Górniczych „PIOMA” im. Tadeusza Żarskiego w Piotrkowie Tryb., (współautor: S. Hoffer, R. Skórzewski), Piotrków Trybunalski 1971,
• 400-lecie Trybunału Koronnego. Piotrków Trybunalski 1578–1978, (współautor: T. Fijałkowski), Łódź 1978,
• Dzieje skautingu i harcerstwa w Piotrkowie Trybunalskim w latach 1911–1939, Piotrków Trybunalski 2001,
• Materiały do bibliografii dziejów regionu piotrkowskiego (współautor: S. Fijałkowski), Piotrków Trybunalski 1986,
• Miejsca pamięci narodowej w województwie piotrkowskim, Przewodnik, Łódź 1988,
• Okolice Sulejowa i Spały. Mapa turystyczna (opracowanie części informacyjnej) oprac. J. Wasilewska, Warszawa 1981/82,
• Piotrków Trybunalski i okolice, Folder, Łódź 1972 i 1978,
• Piotrków Trybunalski i okolice, Przewodnik, Warszawa 1972,
• Przedbórz i okolice. Przewodnik, Piotrków Trybunalski 1991,
• Stary cmentarz rzymskokatolicki w Piotrkowie (współautor: A. Świtalski), Piotrków Trybunalski 1993,
• Towarzystwo Przyjaciół Miasta Piotrkowa Trybunalskiego w 15-lecie działalności, Piotrków Trybunalski 1983,
• Województwo piotrkowskie (współautorzy: W. Musiał, S. Pleśnarowicz), Szczecin 1989,
• Województwo piotrkowskie. Przewodnik turystyczny (współautorzy: T. Krzemiński, R. Kotewicz, J. Góral, W. Musiał, H. Retkiewicz), Łódź 1979.

---

Oceń: Tadeusz Nowakowski (polityk)

---