Antoni Potocki, urodzony 20 kwietnia 1890 roku w Piotrkowie Trybunalskim, był postacią znaczącą w kontekście samorządu terytorialnego w Polsce międzywojennej. W ciągu swojej kariery piastował ważne stanowiska, w tym funkcję wicewojewody łódzkiego w latach 1931–1936.
Po zakończeniu tej kadencji, w latach 1936–1939, służył jako starosta powiatu morskiego w Wejherowie. Przykład jego zaangażowania oraz oddania sprawom lokalnym ilustruje fakt, że stał się ofiarą brutalnych wydarzeń w Piaśnicy 11 listopada 1939 roku, co stanowi smutny epilog jego życia i działalności.
Życiorys
Antoni Potocki przyszedł na świat 20 kwietnia 1890 roku w Piotrkowie Trybunalskim. W trakcie nauki w lokalnym gimnazjum nawiązał współpracę z nielegalną Polską Partią Socjalistyczną, angażując się w działalność polityczną. Po uzyskaniu matury, rozpoczął studia na kierunku prawniczym na Uniwersytecie Franciszkańskim we Lwowie. Już w 1909 roku dołączył do szeregów Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”, co świadczy o jego silnym poczuciu patriotyzmu. Dodatkowo, istnieją przypuszczenia, że był także członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Po pomyślnym ukończeniu studiów, w latach 1910–1919, pracował jako referent w Zakładzie Ubezpieczeń Robotniczych we Lwowie.
Od 1919 roku rozpoczął karierę w administracji publicznej nowo powstałej, niepodległej Polski. Swoje pierwsze kroki stawiał jako starszy referent w Ministerstwie Aprowizacji w Piotrkowie, gdzie pełnił swoje obowiązki od 1919 do 1920 roku. W lipcu 1920 roku przeniósł się do urzędu wojewódzkiego w Lublinie, gdzie awansował na kierownika departamentu administracyjnego w ciągu zaledwie czterech miesięcy. W następnych latach, od 16 grudnia 1922 do 25 marca 1925, był starostą powiatu zamojskiego. Kolejnym etapem jego kariery było objęcie wicewojewodostwa wołyńskiego, które zajmował do 31 maja 1927 roku. Warto zaznaczyć, że Potocki był zwolennikiem sanacji, mimo iż nie miał żadnego doświadczenia wojskowego w Legionach Polskich ani Polskiej Organizacji Wojskowej.
Od 1927 do 1931 roku sprawował urząd starosty powiatu kaliskiego. W tym okresie zaangażował się w lokalne inicjatywy społeczne – był członkiem zarządu i przez pewien czas prezesem powiatowego oddziału Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Ponadto, w 1927 roku został przewodniczącym powiatowego komitetu, którego celem było zebranie funduszy na pomoc osobom dotkniętym przez powódź w Małopolsce Wschodniej. Gdy wybuchł wielki kryzys, objął stanowisko prezesa powiatowego komitetu ds. bezrobocia w Kaliszu.
Potocki, który pełnił rolę wicewojewody łódzkiego w latach 1931–1936, zyskał uznanie zarówno jako kompetentny urzędnik, jak i dobry znawca lokalnych realiów. Dzięki rekomendacji ówczesnego wojewody łódzkiego Władysława Jaszczołta, jego awans na to stanowisko stał się możliwy. Podczas swojej kadencji, wielokrotnie pełnił różne funkcje reprezentacyjne. Był współzałożycielem Stowarzyszenia Polsko-Jugosłowiańskiego oraz Towarzystwa Polsko-Rumuńskiego w Łodzi. Między 1933 a 1936 rokiem przewodniczył okręgowemu oddziałowi Ligi Morskiej i Kolonialnej. Zainicjował wiele działań mających na celu poprawę wyszkolenia strażaków, będąc także członkiem zarządu Związku Straży Pożarnych Województwa Łódzkiego. Objął także rolę zastępczą w zarządzie Komitetu Okręgowego PCK oraz w Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
W 1934 roku Potocki odegrał kluczową rolę, organizując akcję pomocy dla ofiar powodzi w Podkarpaciu zainicjowaną przez władze województwa łódzkiego. Był również wiceprezesem łódzkiego Komitetu Funduszu Pomocy Bezrobotnym, a po jego przekształceniu, członkiem prezydium Wojewódzkiego Komitetu Funduszu Pracy. Na początku 1936 roku podjął decyzję o przeniesieniu, co finalnie miało miejsce w czerwcu tego roku, gdy objął stanowisko starosty powiatu morskiego z siedzibą w Wejherowie, które pełnił aż do września 1939 roku. Choć formalnie mógłby to być uznane za awans w dół, powiat morski był traktowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych jako miejsce o szczególnym znaczeniu, ze względu na bliską obecność granicy z III Rzeszą oraz strategicznie ważny port w Gdyni.
W Wejherowie, Antoni Potocki aktywnie uczestniczył w działalności Polskiego Związku Zachodniego oraz nadal działał w ramach Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Wziął na siebie funkcję prezesa oddziału powiatowego Ochotniczej Straży Pożarnej. Jako starosta, miał szczególną wizję działań opartych na przeciwdziałaniu antypolskim praktykom prohitlerowskiej mniejszości niemieckiej, co przyniosło rezultaty, takie jak rozwiązanie struktur Deutsche Vereiningung w powiecie morskim.
W trakcie inwazji niemieckiej na Polskę, 8 września 1939 roku, Potocki wraz z innymi przedstawicielami lokalnych władz, w tym burmistrzem Teodorem Bolduanem oraz wójtem gminy Wejherowo-Wieś Edwardem Łakomym, podjął decyzję o udaniu się do Gdyni w celu złożenia dokumentów w tamtejszym Komisariacie Rządu. Niestety, po zajęciu Wejherowa przez oddziały niemieckie 14 września, został aresztowany. Jego los był tragiczny; po pewnym czasie przewieziono go do więzienia w Wejherowie, a następnie zamordowano w lasach piaśnickich w ramach tzw. Intelligenzaktion. Ostatecznie zginął w dniu 11 listopada 1939 roku, w dzień polskiego Święta Niepodległości, a jego śmierć była częścią egzekucji, w której stracono łącznie 314 przedstawicieli polskiej elity z Pomorza Gdańskiego.
Rodzina
Antoni Potocki, znany urzędnik, założył rodzinę z Marią Anną Krechowiecką. Wspólnie wychowali dwie córki, Krystynę oraz Wandę.
Przypisy
- Polit 2020 ↓, s. 467–468, 492.
- Polit 2020 ↓, s. 445.
- Polit 2020 ↓, s. 359.
- Polit 2020 ↓, s. 175.
- Polit 2020 ↓, s. 358.
- Polit 2020 ↓, s. 355–356.
- Polit 2020 ↓, s. 331–332.
- Polit 2020 ↓, s. 287.
- Polit 2020 ↓, s. 303.
- Polit 2020 ↓, s. 115.
- Polit 2020 ↓, s. 109.
- Polit 2020 ↓, s. 174.
- Polit 2020 ↓, s. 327.
- Polit 2020 ↓, s. 433–434.
- Polit 2020 ↓, s. 465.
- Polit 2020 ↓, s. 86.
- Polit 2020 ↓, s. 102.
- Wardzyńska 2009 ↓, s. 147.
- Osowicka 2002 ↓, s. 270–271.
- M.P. z 1930 r. nr 60, poz. 89 „za zasługi na polu administracji państwowej i samorządowej”.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Janusz Rostworowski | Michał Rżanek | Wiesław Czermiński | Wincenty Edmund Pawlaczyk | Jan Jabłoński (polityk) | Włodzimierz Stefański (polityk) | Kiejstut Żemaitis | Zygmunt Zaremba | Łukasz Krasoń | Hanna Hubicka | Wacław Wroński | Marek Mazur | Dariusz Kubiak (ur. 1971) | Tadeusz Nowakowski (polityk) | Krzysztof Chojniak | Józef Zieliński (działacz robotniczy) | Witold Waszczykowski | Henryk Marian | Włodzimierz Tyras | Seweryn NowakowskiOceń: Antoni Potocki (urzędnik)