Tadeusz Żarski

---

Życiorys

Był synem Józefa Żarskiego herbu Starykoń (1853-1917) oraz Józefy z domu Psarskiej herbu Jastrzębiec (1860-1940). Od roku 1910 Żarski aktywnie uczestniczył w działaniach z Zygmuntem Zarembą, Bolesławem Dratwą oraz Marianem Nowickim jako członek Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej, który swoje siedziby miał w Piotrkowie Trybunalskim.

W 1911 roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcji Rewolucyjnej, a w latach 1912-1914 włączył się w działalność PPS-Opozycji. W latach 1914-1919 ponownie zorganizował swoje działania w ramach Polskiej Partii Socjalistycznej. W tym okresie, od 1914 do 1916, Żarski był więziony i zesłany przez władze carskie, co zdecydowanie ograniczało jego aktywność polityczną.

Po roku 1917 Żarski włączył się w aktywność Zjednoczenia Socjalistycznego Polskiego w Charkowie oraz pracował jako dziennikarz w „Jedności Robotniczej”. Powrócił do kraju w 1918 roku, gdzie objął stanowisko przewodniczącego Komitetu Dzielnicowego PPS Wola. W styczniu 1919 roku z ramienia PPS został wybrany członkiem Rady Delegatów Robotniczych w Warszawie, której przewodniczył Rajmund Jaworowski.

Rok ten był również istotny dla samej partii, bowiem Żarski zaangażował się w organizowanie opozycyjnej grupy PPS, w której skład wchodzili także Zofia Maciejewska, Adam Landy, Jan Kwapiński, Stanisław Tołwiński oraz Antoni Zdanowski. Grupa ta krytykowała słabość rządu Moraczewskiego i postulowała, aby działania PPS opierały się na Radach Delegatów Robotniczych.

W wyniku wewnętrznych sporów o taktykę działania w Radach, 15 marca 1919 roku, Żarski, Kwapiński, Maciejewska i Landy zostali zawieszeni w czynnościach partyjnych przez Centralny Komitet Robotniczy. Ostatecznie, na XVI Kongresie PPS uchylono to zawieszenie, co pozwoliło Żarskiemu na uczestnictwo w zjeździe. W czerwcu 1919 roku doszło do rozbicia Warszawskiej Rady Delegatów Robotniczych oraz ich opuszczenia przez członków PPS. Żarski, odmawiając rezygnacji z rady, ponownie został zawieszony w PPS.

Rok później stał się organizatorem PPS-Opozycji, a w latach 1920-1921 jego aktywność została rozszerzona na członkostwo w Komunistycznej Partii Niemiec oraz Komunistycznej Partii Górnego Śląska. Od 1921 roku aktywność Żarskiego skupiła się na Komunistycznej Partii Robotniczej Polski, gdzie w 1925 roku zasiadł w Biurze Politycznym, a następnie był również członkiem Komitetu Centralnego partii w latach 1925-1927.

Od grudnia 1929 do sierpnia 1930 Żarski był posłem na Sejm II kadencji, zasiadając po tym, jak Adolf Warski-Warszawski zrezygnował z mandatu. W maju 1930 roku został aresztowany za wezwanie do oporu wobec władzy na zgromadzeniu bezrobotnych oraz strzelanie do policji. Jego areszt w latach 1930-1932 zakończył się więzieniem. Po zwolnieniu, w wrześniu 1932 roku, wyjechał do ZSRR w ramach wymiany więźniów, gdzie podjął pracę w Instytucie Światowej Gospodarki i Światowej Polityki.

W 1934 roku lokalna komórka partyjna rekomendowała jego przyjęcie do Wszechzwiązkowej Partii Komunistycznej (bolszewików) WKP(b), jednak Komitet Centralny nie zaakceptował tej aplikacji. 9 kwietnia 1934 roku Żarski został aresztowany przez OGPU, a 28 kwietnia jego żona Zofia Maciejewska-Żarska również została zatrzymana. 16 czerwca 1934 roku Żarski otrzymał wyrok śmierci za działalność prowokatorską w Komunistycznej Partii Polski, zostając straconym 22 lipca 1934 roku poprzez strzał w tył głowy i pochowanym na Cmentarzu Wagańkowskim w Moskwie.

Jego małżonka została skazana na 10 lat obozu koncentracyjnego w Gułagu, a po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w 1941 roku została skazana na karę śmierci i stracona. Żarski został zrehabilitowany 18 sierpnia 1956 roku na postanowienie Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR. Warto również wspomnieć, że jego braćmi byli Mieczysław (1888-1944, legionista, inżynier leśnik, rotmistrz kawalerii, zamordowany przez ukraińskich nacjonalistów) oraz Witold (1899, legionista, kapitan geograf, ofiara zbrodni katyńskiej).

Bibliografia,linki

W tej sekcji zgromadzono ważne źródła i informacje dotyczące Tadeusza Żarskiego, które mogą być przydatne dla osób pragnących zgłębić wiedzę na jego temat.

• Tadeusz Łepkowski: Słownik historii Polski. Warszawa: 1973,
• Tadeusz Żarski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-08-19],
• Жарский Тадеуш Иосифович,
• Zygmunt Zaremba, Tajny komunikat KPP. Przygważdżamy komunistyczne oszczerstwa.

---

Oceń: Tadeusz Żarski

---