Leon Dziubecki, znany pod różnymi pseudonimami takimi jak „Leon”, „Profesor” oraz „Sewer”, urodził się 8 stycznia 1904 roku w Piotrkowie. Jego życie zakończyło się w Warszawie, gdzie zmarł 24 czerwca 1948 roku.
Był on nie tylko nauczycielem, lecz również pełnił funkcję prezesa konspiracyjnego Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego, co podkreśla jego zaangażowanie w działalność polityczną oraz edukacyjną w czasach trudnych dla Polski.
Okres przedwojenny
Leon Dziubecki urodził się w rodzinie, której korzenie sięgają ziem polskich. Jego ojciec, Józef, i matka, Zofia z domu Schmidt, odegrali ważną rolę w jego wychowaniu. Ukończył studia z zakresu filologii na Uniwersytecie Warszawskim, co otworzyło przed nim drzwi do kariery akademickiej. Po zakończeniu edukacji, Dziubecki podjął pracę jako nauczyciel języka polskiego, dzieląc się swoją wiedzą i pasją w szkołach średnich, które znajdowały się w Ostrowi Mazowieckiej, Milanówku oraz Warszawie.
W czasie okupacji
Leon Dziubecki to postać, która odgrywała istotną rolę w wydarzeniach drugiej wojny światowej. Jego zaangażowanie w walkę z okupantem rozpoczęło się od udziału w kampanii wrześniowej.
W miarę postępującej okupacji, Dziubecki podjął decyzję o wstąpieniu do działalności konspiracyjnej. W 1940 roku nawiązał współpracę ze Stronnictwem Narodowym. Jego charyzma i determinacja pozwoliły mu stać się jednym z kluczowych współorganizatorów Narodowej Organizacji Wojskowej.
Później organizacja ta przekształciła się w strukturę NOW-AK, co poszerzyło możliwości działania w ramach ruchu oporu. Niestety, w styczniu 1943 roku, Dziubecki został aresztowany przez Gestapo, co zapoczątkowało trudny okres w jego życiu.
Po aresztowaniu, został umieszczony w więzieniach Pawiak oraz Majdanek, a w kwietniu tego samego roku przesłany do obozu Buchenwald, gdzie zmuszony był stawić czoła brutalnej rzeczywistości obozowego życia.
Losy powojenne, proces, stracenie
W 1945 roku Leon Dziubecki powrócił do Polski, gdzie podjął próbę uzyskania legalizacji działalności Stronnictwa Narodowego. Po odmowie ze strony władz zdecydował się na działalność w konspiracji. Od października 1945 roku zasiadał w Zarządzie Głównym SN, a w grudniu, po przybyciu z Londynu Edwarda Sojki, został powołany na przewodniczącego Prezydium SN. Do jego zespołu dołączyli: ks. Władysław Matus, Lech Hajdukiewicz oraz Marian Podymniak.
Leon Dziubecki został aresztowany tymczasowo 13 grudnia 1946 roku w Alejach Jerozolimskich, na mocy decyzji podprokuratora NPW, Adama Maasa. Jego areszt tymczasowy był prolongowany przez Jana Hryckowiana, Jerzego Biedrzyckiego, Jana Grynkiewicza, Antoniego Górskiego oraz Tadeusza Przesmyckiego. Podczas śledztwa Dziubecki był poddawany torturom, a wśród przesłuchujących znajdowali się: Jan Śliwiński, Józef Dusza, Jan Goca, Bohdan Janosiewicz oraz Bolesław Wydrzyński.
Prokuratorzy mjr. Maksymilian Lityński oraz mjr. Jan Kuczyński oskarżyli go o współpracę z okupantem, szpiegostwo, próbę obalenia ustroju, przyjmowanie korzyści majątkowych oraz działalność podziemną. Po długotrwałym śledztwie, w procesie trwającym od 7 do 22 maja 1948 roku, Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał Dziubeckiego na dożywotnie więzienie. W sprawie nie przedstawiono żadnych dowodów potwierdzających winę.
23 czerwca 1948 roku Najwyższy Sąd Wojskowy, w składzie: płk Kazimierz Drohomirecki, Alfred Janowski oraz ppłk Leo Hochberg, odrzucił rewizję, utrzymując w mocy wyrok dożywocia. Niestety, 24 czerwca ten znany działacz zmarł w więzieniu mokotowskim w niewyjaśnionych okolicznościach, a przyczyną oficjalnie było pęknięcie wrzodu żołądka. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kw. 34D-2-16).
Warto zaznaczyć, że jego symboliczny grób znajduje się także w Kwaterze na Łączce, a także na Cmentarzu Wojskowym. W wyniku późniejszych działań prawnych, w 1990 roku wyrok skazujący został unieważniony.
Przypisy
- Jan Radożycki: Przeżyłem, aby dać świadectwo prawdzie.
- zdjęcia agencji PAP z procesu przywódców Stronnictwa Narodowego. [dostęp 10.01.2009 r.]
- Stanisław Bulza: Chwała i Cześć Bohaterskim Żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych. [dostęp 10.01.2009 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Felicjan Kępiński | Janina Tworek-Pierzgalska | Andrzej Tomaszewicz (historyk) | Włodzimierz Gorjaczkowski | Anna Rudzińska | Mieczysław Kacperczyk | Kazimierz Stronczyński | Wojciech Politowski | Anna Jerzmańska | Ryszard Szretter | Kazimierz Głowacki (historyk sztuki) | Jan Jerzy Karpiński | Maria Żmigrodzka | Teodor Vieweger | Jerzy Stanisław Kmieciński | Jakub Kaczka | Antonina Kłoskowska | Franciszek Biernacki | Jerzy Stodółkiewicz | Marian RadziszewskiOceń: Leon Dziubecki