Jerzy Stanisław Kmieciński to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiej archeologii. Urodził się 8 listopada 1927 roku w Piotrkowie Trybunalskim, a zmarł 5 grudnia 2022 roku w Łodzi. Był on nie tylko wybitnym specjalistą w dziedzinie antropologii kulturowej, ale również germanoznawstwa oraz prahistorii, co czyni go jednym z czołowych ekspertów w tej dziedzinie.
Jako profesor nauk humanistycznych, do 1991 roku pełnił rolę nauczyciela akademickiego na Uniwersytecie Łódzkim. Jego prace badawcze koncentrowały się na późnym okresie latencji, przedrzymskim oraz rzymskim w Europie środkowej i północnej, gdzie jego wiedza przyczyniła się do wielu znaczących odkryć archeologicznych.
Warto podkreślić, że Kmieciński był również znawcą metodyki oraz metodologii badań archeologicznych, co wiązało się z jego zaangażowaniem w rozwój tej dyscypliny w Polsce. Jego wkład w archeologię i kulturowe badania pozostanie niezatarte, inspirując przyszłe pokolenia badaczy.
Życiorys
W 1951 roku Jerzy Stanisław Kmieciński uzyskał tytuł magistra, a jego praca była napisana pod opieką Konrada Jażdzewskiego. W trakcie swojej kariery był m.in. kierownikiem misji archeologicznej, która miała miejsce w Węsiorach i Odrach w 1962 roku. Ponadto, prowadził prace Pomorskiej Ekspedycji Archeologicznej na Uniwersytecie Łódzkim.
Jerzy Kmieciński jest autorem wielu artykułów i publikacji naukowych, w których szczegółowo opisuje zagadnienia związane z osadnictwem na pograniczu gocko-gepidzkim na Pomorzu w okresie wpływów rzymskich, obejmującym wieki I–IV n.e. Dodatkowo, współpracował z Uniwersytetem w Santiago de Compostela, co świadczy o jego międzynarodowym podejściu do badań.
W swojej karierze pełnił również rolę redaktora następujących serii wydawniczych: półrocznika Eastern Review oraz takich publikacji jak Archeologia Balthica (tom 2: 1977 – tom 10: 1992), Folia Archaeologica, czy Acta Universitatis Lodziensis (tom 7: 1985 – tom 15: 1991), a także Pradzieje ziem polskich (tom 1: 1989) oraz Eastern Review (tom 1: 1977 – ).
Był aktywnym członkiem Instytutu Studiów Politologicznych na UŁ oraz zarządu Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, co podkreśla jego zaangażowanie w życie akademickie oraz społeczne. W uznaniu za jego działalność naukową i społeczną otrzymał szereg odznaczeń, w tym Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej oraz medal za zasługi dla Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej „Nauka w Służbie Ludu”. W 2005 roku został uhonorowany krzyżem oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pracy naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej.
Kariera naukowa
Jerzy Stanisław Kmieciński, wybitna postać w świecie nauk archeologicznych, rozpoczął swoją karierę akademicką w 1948 roku jako asystent w Kierownictwie Badań nad Początkami Państwa Polskiego. Jego droga zawodowa rozwinęła się w Muzeum Archeologicznym w Łodzi w latach 1951-1952, gdzie zyskał cenne doświadczenie.
W 1952 roku uzyskał magisterium na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego, a następnie pełnił funkcję inspektora-rzeczoznawcy zabytków archeologicznych w województwach łódzkim, bydgoskim i gdańskim aż do 1956 roku. Po tym czasie kontynuował swoją karierę jako st. asystent oraz adiunkt w Katedrze Archeologii UŁ, zajmując tam stanowisko do 1968 roku.
Rok 1958 przyniósł mu tytuł docenta na Uniwersytecie Łódzkim, co umocniło jego pozycję w środowisku akademickim. W 1962 roku obronił doktorat pod opieką prof. dr hab. Konrada Jażdżewskiego, co stanowiło kolejny krok w jego naukowej karierze. W 1972 roku objął stanowisko kierownika Katedry Archeologii, które zajmował do 1993 roku. W międzyczasie w latach 1980-1994 był docentem w Katedrze Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (UMCS).
Kolejnym istotnym wydarzeniem w jego karierze było kierowanie międzynarodowym programem badawczym Peregrinatio Gothica w latach 1984-1996. W 1992 roku przedstawił rozprawę habilitacyjną pt. „Nacjonalizm w germanoznawstwie niemieckim w XIX i początkach XX wieku”, co zaowocowało tytułem profesora na Uniwersytecie Łódzkim.
Rok 1993 przyniósł mu pozytywne dla rozwoju kariery wyzwanie, ponieważ objął kierownictwo w Ośrodku Badań i Studiów Wschodu UŁ. Następnie w 1994 roku dołączył do grona profesorów na UMCS, gdzie także pełnił funkcję kierownika Katedry. W ostatnich latach swojego życia naukowego, kierował różnorodnymi międzynarodowymi programami badawczymi, w tym „Przemiany ekologiczne biokulturowa adaptacja człowieka” oraz „Szlaki pielgrzymie i drogi handlowe jako czynnik integracji”. Ostatecznie w 1998 roku nadano mu tytuł profesora nauk humanistycznych, kończąc tym samym jego długą i owocną karierę naukową.
Publikacje
Oto wybór publikacji dotyczących działalności Jerzego Kmiecińskiego, które ilustrują jego wkład w badania nad pradziejami oraz historią Pomorza.
- Jerzy Kmieciński (red.), Pradzieje ziem polskich, wyd. PWN Warszawa-Łódź 1989,
- Jerzy Kmieciński, Jan Gurba. Szlaki handlowe jako ponadczasowy nośnik innowacji kulturowych, Pomorania Antiqua Tom XXI,
- Jerzy Kmieciński. Niektóre społeczne aspekty epizodu gockiego w okresie środkowo-rzymskim na Pomorzu. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria I, zeszyt 12, Łódź 1959, s. 3–32,
- Jerzy Kmieciński. Niektóre zagadnienia wędrówki Gotów w świetle dotychczasowych badań oraz w świetle wykopalisk w Węsiorach w pow. kartuskim. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria I, zeszyt 8, Łódź 1958, s. 37–49.
Ciekawostka
W roku 1960 wielki pisarzZbigniew Nienacki postanowił zadedykować swoją książkę pt. „Pan Samochodzik i skarb Atanaryka” niezwykle zasłużonemu Jerzemu Kmiecińskiemu. W dedykacji można znaleźć słowa uznania: „Mgr. Jerzemu Kmiecińskiemu, kierownikowi ekspedycji archeologicznej w Węsiorach.”
Przypisy
- Zmarł Profesor Jerzy Kmieciński - Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich [online], snap.org.pl [dostęp 23.04.2024 r.]
- Zbigniew Nienacki, Pan Samochodzik i skarb Atanaryka, Wydawnictwo Edipresse-Kolekcje, Warszawa 2016 r. ISBN 83-7989-760-5 s. 5.
- Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 06.04.2005 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2005 r. nr 46, poz. 629).
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Teodor Vieweger | Maria Żmigrodzka | Jan Jerzy Karpiński | Kazimierz Głowacki (historyk sztuki) | Leon Dziubecki | Felicjan Kępiński | Janina Tworek-Pierzgalska | Andrzej Tomaszewicz (historyk) | Włodzimierz Gorjaczkowski | Anna Rudzińska | Jakub Kaczka | Antonina Kłoskowska | Franciszek Biernacki | Jerzy Stodółkiewicz | Marian Radziszewski | Zofia Degen-Ślósarska | Franciszek Maciejowski | Marek Gogolewski | Henryk Rutkowski (historyk) | Stefan KacperskiOceń: Jerzy Stanisław Kmieciński