Leszek Jankiewicz

---

Życiorys

Leszek Jankiewicz pochodzi z rodziny, której korzenie sięgają województwa lwowskiego. Swoją edukację rozpoczął w Piotrkowie, gdzie ukończył szkołę podstawową oraz dwa pierwsze lata Gimnazjum im. Bolesława Chrobrego. Jednak wojna przerwała jego naukę. W III i IV klasie gimnazjum oraz na poziomie liceum kształcił się w ramach tajnego nauczania, a w 1943 roku uzyskał maturę. W tym samym roku został przymusowo wcielony do Pomocniczej Służby Przeciwlotniczej, znanej jako Luftschutzhielfdienst. Po pewnym czasie podjął pracę w Nadleśnictwie Meszcze w pobliżu Piotrkowa, gdzie również brał czynny udział w tajnym nauczaniu młodzieży z zakresu gimnazjum.

Warto zaznaczyć, że Jankiewicz był aktywnym członkiem Armii Krajowej. W marcu 1945 roku, przekroczył próg Uniwersytetu Jagiellońskiego, wybierając Wydział Rolny. Tam spędził trzy lata, a na czwarty rok przeniósł się na Uniwersytet Poznański, gdzie w 1949 roku obronił pracę magisterską pod tytułem „Wpływ hormonów roślinnych na ukorzenianie sadzonek zielnych drzew i krzewów”. Już podczas studiów rozpoczął pracę w Arboretum Kórnickim jako asystent.

W 1950 roku, jego kariera zawodowa przeniosła go do Katedry Fizjologii Roślin Uniwersytetu Poznańskiego, gdzie przez dwa lata był starszym asystentem. W 1952 roku, na zaproszenie prof. Szczepana Pieniążka, podjął pracę w Katedrze Sadownictwa Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie oraz Skierniewicach. To właśnie tam w 1957 roku uzyskał tytuł doktora na podstawie pracy „Wpływ auksyn na formowanie kąta rozwidleń u jabłoni”, a jego promotorem był prof. Pieniążek. Uczył się również za granicą, korzystając z rocznego stażu podoktorskim (stypendium Rockefellera) na Uniwersytecie Cornella w Ithaca (USA) w latach 1957-1958.

W latach 1960–1962 pracował w Zakładzie Fizjologii Roślin w Krakowie, a następnie w Pracowni Fizjologii Drzew Owocowych w Skierniewicach. Od 1962 do 1974 roku pełnił ważną rolę jako kierownik Zakładu Fizjologii Roślin Sadowniczych w Instytucie Sadownictwa. W okresie tym osiągnął znaczące stopnie akademickie: docenta w 1964 roku, profesora nadzwyczajnego w 1969 roku oraz profesora zwyczajnego w 1980 roku. Przeniesienie do Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach w 1975 roku zaowocowało utworzeniem Zakładu Biologii, którym kierował do 1981 roku.

Jankiewicz jest także osobą o bogatym doświadczeniu wykładowczym, prowadząc zajęcia na Uniwersytecie Autonomicznym (Rolniczym) w Chapingo w Meksyku w latach 1981–1985 oraz 1999–2002. Po przejściu na emeryturę w 1993 roku, jego aktywność naukowa nadal kwitnie (aktualizacja z 2021 roku). Pełnił również rolę członka komitetów naukowych PAN oraz rad naukowych instytutów badawczych (1966–2012). Wypromował pięciu doktorów nauk rolniczych i opublikował około 150 prac naukowych.

Pomimo przejścia na emeryturę, Jankiewicz aktywnie angażuje się w działalność społeczną, szczególnie z młodzieżą w Polsce i Meksyku, organizując obozy inspirowane ideą przedwojennego harcerstwa. Ze względu na pochodzenie swoich rodziców z Kresów Wschodnich, współpracował z Janem Niwińskim, przewodniczącym Kresowego Ruchu Patriotycznego. Do 2015 roku pełnił funkcję sekretarza, a następnie przewodniczącego Stowarzyszenia Instytut Kresów Wschodnich. Ponadto, publikuje prace dotyczące historii II Rzeczypospolitej na Kresach Wschodnich.

Kariera naukowa

Leszek Jankiewicz w swoich badaniach koncentrował się na fizjologii roślin sadowniczych i warzywnych, kładąc szczególny nacisk na aspekty praktyczne. W ramach swoich prac, opracował model korelacji wzrostowych dla jabłoni, a także we współpracy z profesorem Szczepanem Pieniążkiem stworzył system formowania korony luźno-piętrowej jabłoni, który z powodzeniem wdrożono w polskich szkółkach. Zespół, którym kierował Jankiewicz, osiągnął znaczące wyniki, takie jak:

• wyjaśnienie znaczenia kofaktorów auksyn w procesie ukorzeniania sadzonek roślin drzewiastych,
• opracowanie patentu dotyczącego środka do ukorzeniania sadzonek – „Ukorzeniacz B2”,
• poznanie korelacji wzrostowych oraz wpływu grawitacji na te korelacje w przypadku jabłoni, sosny i topoli,
• wyjaśnienie funkcji cytokin w korelacjach wzrostowych i stymulacji aktywności kambium, a także ich roli w formowaniu się drewna jabłoni,
• wskazanie możliwości stymulowania rozgałęziania się jednorocznych okulantów przy pomocy regulatorów wzrostu,
• opracowanie metody na przyspieszenie jesiennego zrzucania liści w szkółkach drzew owocowych i roślin ozdobnych,
• badania transportu składników odżywczych do galasów na liściach dębu z zastosowaniem izotopów promieniotwórczych,
• szczegółowa analiza zmian anatomicznych w liściach dębu spowodowanych przez owady galasotwórcze.

Jankiewicz przyczynił się również do rozwoju wiedzy w zakresie biologii meksykańskiej rośliny – miechunki pomidorowej, określając jej potencjalne możliwości wprowadzenia do uprawy w Polsce oraz analizując sposoby jej użytkowania i zdrowotność w polskich warunkach.

Jako autor i redaktor, przyczynił się do powstania wielu publikacji. Był redaktorem oraz autorem osiemnastu rozdziałów w książce „Fizjologia roślin sadowniczych”. Dodatkowo zredagował i napisał dziewięć rozdziałów w „Regulatory wzrostu i rozwoju roślin”, a także współredagował i współtworzył sześć rozdziałów w „Fizjologia roślin sadowniczych strefy umiarkowanej”. Pod jego redakcją wydano również książkę „Reguladores del crecimiento, desarrollo y resistencia en plantas”, w której jest autorem lub współautorem czternastu rozdziałów.

Jankiewicz brał aktywny udział w pracach nad nową odmianą miechunki pomidorowej o nazwie „Amaryla”, a także nad udomowieniem rodzimych roślin meksykańskich, takich jak cupapé oraz jadalny głóg meksykański, znany jako tejocote. Uczestniczył również w projektowaniu oraz nadzorowaniu budowy fitotronu w Instytucie Sadownictwa, co stanowi kolejny aspekt jego bogatej kariery naukowej.

Odznaczenia i nagrody

Leszek Jankiewicz to postać, która zdobyła wiele prestiżowych nagród oraz odznaczeń w swojej karierze. Poniżej przedstawiamy listę jego osiągnięć:

• nagrody Polskiej Akademii Nauk w latach 1960 oraz 1963,
• srebrny Krzyż Zasługi, przyznany w 1969 roku,
• honorowa odznaka Województwa Łódzkiego z 1973 roku,
• Order Uśmiechu, który otrzymał w 1975 roku,
• tytuł Zasłużonego Pracownika Rolnictwa nadany w 1977 roku,
• złoty Krzyż Zasługi z 1978 roku,
• brązowy medal Uniwersytetu Rolniczego w Brnie, przyznany w latach 1979 i 1989,
• godność członka honorowego Polskiego Towarzystwa Botanicznego uzyskana w 2007 roku,
• najwyższa nagroda Dyrektora Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa – „Kryształowe Jabłko”, przyznana w 2006 roku,
• nadał imię prof. L.S. Jankiewicza jednej z trzech dużych szklarni na uniwersytecie w Chapingo w Meksyku w 2019 roku.

---

Oceń: Leszek Jankiewicz

---