Tadeusz Nowierski

Wojsko i służby mundurowe

Tadeusz Nowierski to postać, której życie i osiągnięcia zasługują na szczególne wyróżnienie. Urodził się 22 czerwca 1907 roku w Piotrkowie Trybunalskim lub Warszawie, w zależności od źródeł. Jego kariera wojskowa była związana z Polskimi Siłami Powietrznymi w Wielkiej Brytanii, gdzie pełnił funkcję podpułkownika pilota.

Nowierski był znaczącym uczestnikiem kampanii wrześniowej oraz bitwy o Anglię, gdzie wykazał się niezwykłym odważnym duchem. Jego poświęcenie i męstwo zaowocowały przyznaniem mu Krzysza Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, co stanowi najwyższe uznanie dla żołnierzy za niezwykłe dokonania na polu bitwy.

Zmarł 2 kwietnia 1983 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w historii polskiego lotnictwa.

Życiorys

Tadeusz Nowierski był potomkiem Ludomira, który zmarł 18 stycznia 1925 roku w Warszawie. Ludomir pełnił funkcję porucznika lekarza w Legionach Polskich oraz majora lekarza rezerwy w Wojsku Polskim. Został odznaczony Krzyżem Walecznych, a pośmiertnie także Krzyżem Niepodległości. W młodym wieku Tadeusz uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Trybunalskim, jednak wkrótce zarzucił naukę, decydując się na wstąpienie do wojska.

Nowierski ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Został mianowany na stopień podporucznika z dniem 15 października 1935 roku, zajmując 5. lokatę w korpusie oficerów lotnictwa, w grupie liniowej. Jako instruktor lotnictwa szybko awansował w strukturach wojskowych. W roku 1938 został przeniesiony do 2 pułku lotniczego stacjonującego w Krakowie, co przydzieliło go do 24 eskadry liniowej, gdzie pełnił rolę pilota. Na stopień porucznika został mianowany 19 marca 1939 roku, zdobywając 20. lokatę w korpusie oficerów lotnictwa.

W trakcie kampanii wrześniowej pilotował jeden z sześciu samolotów Karas, które 3 września przyczyniły się do znaczących strat w niemieckiej kolumnie prowadzącej ofensywę z Częstochowy w kierunku Piotrkowa. W dniu 15 września był jednym z trzech pilotów, którzy dostarczyli bezpośredni rozkaz marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza do gen. Juliusza Rómmla, dowódcy obrony Warszawy. Udało mu się wykonać to zadanie, przemierzając powietrze na niskim pułapie z lotniska pod Młynowem do Warszawy, a następnie bezpiecznie wrócić do swojego miejsca.

W 1940 roku Nowierski trafił do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do 609 dywizjonu Royal Air Force, uzyskując numer służbowy RAF 76803. Z powodu trudnej do wymówienia rodziny, zyskał przydomek „Novi”. David Moore Crook, jeden z brytyjskich pilotów w dywizjonie 609, przyznał, że Tadeusz i jego kolega Piotr Ostaszewski byli wspaniałymi, szanowanymi pilotami. Crook podkreślił ich spokojny charakter, elegancję oraz niezwykłe umiejętności pilotowania, nazywając ich jednymi z najodważniejszych ludzi, jakich poznał.

W dniu 13 sierpnia 1940 roku, Nowierski zestrzelił w jednym dniu dwa niemieckie messerschmitty Bf 109, co było jego największym osiągnięciem. Przechodząc do Polskich Sił Powietrznych, pełnił funkcję dowódcy dywizjonu 308 od stycznia do kwietnia 1942 roku, a w 1943 roku został dowódcą 2 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. Po zakończeniu działań wojennych w Europie, Tadeusz został wysłany do Stanów Zjednoczonych, a swoją służbę wojskową zakończył w stopniu podpułkownika.

Na tzw. liście Bajana Tadeusz Nowierski zajął 70. miejsce, posiadając 3 pewne zestrzelenia samolotów oraz jedno prawdopodobne, a także 6 i pół uszkodzeń. W 1947 roku wrócił do Polski, jednak już 4 czerwca 1948 roku został aresztowany, dzieląc los ze Stanisławem Skalskim. Po dwóch latach detencji powrócił do życia obywatelskiego. Po zakończeniu kariery wojskowej pracował jako taksówkarz, a następnie, wspólnie z synem, prowadził warsztat ślusarski. Zmarł 2 kwietnia 1983 roku i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 274-1-11/12.

Ordery i odznaczenia

13 czerwca 1941 roku Tadeusz Nowierski otrzymał od gen. Władysława Sikorskiego Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, co jest jednym z najwyższych odznaczeń wojskowych w Polsce.

W jego dorobku znajdują się również inne wyróżnienia, w tym czterokrotnie przyznany Krzyż Walecznych, co podkreśla jego odwagę i heroiczną postawę podczas działań wojennych.

Dodatkowo uhonorowany został czterokrotnym Medalem Lotniczym, który odzwierciedla jego znaczące osiągnięcia w lotnictwie, oraz brytyjskim Distinguished Flying Cross, przyznawanym za wybitne osiągnięcia w lotach bojowych.

Przypisy

  1. Nowierski – bohater Bitwy o Anglię. listakrzystka.pl. [dostęp 03.03.2019 r.]
  2. JarosławJ. Geniusz JarosławJ., Nowierski – bohater Bitwy o Anglię [online], ModelarstwoRedukcyjne.pl [dostęp 11.09.2019 r.]
  3. Cmentarz Stare Powązki: LUDOMIR NOWIERSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 17.02.2020 r.]
  4. Biography of Tadeusz Nowierski. 609wrsquadron.co.uk. [dostęp 11.11.2015 r.]
  5. Lista Bajana. [w:] Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej [on-line]. PolishAirForce.pl. [dostęp 11.11.2015 r.]
  6. Nowierski Tadeusz. aircrewremembered.com. [dostęp 11.11.2015 r.]
  7. Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012, s. 385. ISBN 978-83-61421-59-7.
  8. Jonathan Reeve: Battle of Britain Voices. 37 Fighter Pilots Tell Their Extraordinary Stories. Amberley Publishing, 2015. ISBN 978-1445642642.
  9. Rybka i Stepan 2006, s. 777.
  10. Rybka i Stepan 2004, s. 13.
  11. Rybka i Stepan 2004, s. 515.
  12. Rybka i Stepan 2006, s. 219.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 09.04.1925 r., s. 196.
  14. Zenon Bartczak: Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Trybunalskim. Dzieje. Wychowankowie. Absolwenci. Piotrków Tryb.: 2005, s. 340–341, seria: Biblioteka – Piotrków 800. ISBN 83-923148-0-8.

Oceń: Tadeusz Nowierski

★★★★★
Średnia ocena:4.73 Liczba ocen:6